Haal het pesten uit de anonimiteit. Maak kenbaar dat er gepest wordt, door wie, met wie.
Zodra pesten niet in het geheim gebeurt maar aan iedereen bekend is haal je de macht weg van de pestkoppen. En zet je slachtoffers in hun kracht.
Zo geef je een duidelijke boodschap aan de hele school: hier wordt pesten niet geaccepteerd. Doe je het toch, dan volgen er consequenties!
Helaas is de praktijk op scholen vaak anders. En hebben we te maken met complexe problemen, zowel bij de pester als bij de gepeste leerling. Persoonlijke omstandigheden en karaktereigenschappen maken het niet gemakkelijk om het probleem bespreekbaar te maken zonder steeds met een vinger naar elkaar te wijzen.
Creatieve lessen kunnen hier een mooie oplossing bij zijn. Bijvoorbeeld door de “No blame methode”, waarbij de gepeste leerling zich kwetsbaar durft op te stellen voor de hele groep en zijn verhaal vertelt. Aandacht voor wat het met hem/haar persoonlijk doet, hoe het voelt om gepest te worden, staat voorop. Voorwaarde is dat de leerkracht pontificaal achter de leerling staat en letterlijk de leerling steunt. Alle leerlingen maken dan een helende, verzachtende, mooie tekening voor het slachtoffer. Om steun te bieden, kracht te geven, excuses te maken. Vaak hoor je achteraf dat de pestkoppen echt niet in de gaten hadden hoe het voor het slachtoffer was, hoe die zich voelde. Door de tekeningen die het slachtoffer als cadeautjes ontvangt krijgt het kind een andere status binnen de groep en wordt de hele groep gemobiliseerd om het pesten een halt toe te roepen en de leerling te steunen en helpen. Door voor elkaar te gaan tekenen leren kinderen elkaar veel beter kennen en kan er zonder de schuldvraag (blame) toch worden gewerkt aan een betere samenwerking in de groep. Werken aan een veilig groepsklimaat kan met creatieve opdrachten waarbij iedere leerling aan een tekening begint (bijvoorbeeld een groeimandala) en dat deze tekening een aantal keren wordt doorgeschoven naar een volgende leerling. Zo werken alle kinderen samen aan één eindproduct en ontstaat er onderlinge verbondenheid. Tot slot komt de tekening weer bij de oorspronkelijke leerling terecht en kan deze de tekening naar eigen idee afmaken. In deze ene opdracht komt zo samenwerking, verbondenheid, flexibiliteit, incasseringsvermogen, waardering e.d. naar boven en ontstaat er daadwerkelijk een veilig klassenklimaat waarin er niet gepest hoeft te worden om stevig in je schoenen te staan.
Hoewel je misschien niet voor jezelf een grote rol ziet weggelegd in het proces naar wereldvrede, beginnen de meeste veranderingen – heel clichématig – in het klein met onszelf. Tekentherapeut Corry helpt kinderen door spel en beweging betekenis te geven aan hun woorden en emoties. Hierdoor kunnen veranderingen plaatsvinden in gedrag, gevoel en mindset (je gedachten over situaties en gebeurtenissen). Een voorbeeld uit de praktijk van Corry: twee jongens hebben al een tijd ruzie en weten niet hoe ze die moeten oplossen. Ze vermijden het contact met elkaar, maar hebben hier allebei verdriet van en lijden in stilte. De jongens zitten tegenover elkaar en krijgen een potlood. Het is de bedoeling dat ze op hetzelfde blad halve cirkels gaan tekenen, naar elkaar toe. Aarzelend beginnen ze. En dan gebeurt er iets magisch: op het moment dat de jongens door elkaars lijnen gaan tekenen, maken ze contact, zónder vervelend gevoel. Op dat moment staan de jongens open voor het oplossen van de ruzie. Ze willen dolgraag bij elkaar ‘op visite’ in de tekening en tekenen verder, totdat ze elkaars kern raken. Gaandeweg vertellen de jongens over hoe de ruzie is begonnen. Ze ontdekken dat de ander ook zo verdrietig is door de ruzie, die ooit met iets heel kleins begon… En nu? Ze lachen naar elkaar en zijn weer (voorzichtig) vrienden geworden. Dit voorbeeld laat zien dat je soms een klein duwtje in de rug nodig hebt om de stap naar elkaar toe te zetten. Heb jij hier hulp bij nodig, bel of mail gerust!
Corry Tas tekentherapie 